Blog: De Provinciale Staten: Wat doet zij?

Door Nanda van der Poel

Op 15 maart gaan we naar de stembus voor het waterschap en de Provinciale Staten. Dit blog gaat in op de Provinciale Staten en de vertegenwoordiging van vrouwen daarbinnen. Wat doen de Provinciale Staten precies? Wie waren de eerste vrouwelijke leden? En hoe staat het er nu voor? We schreven eerder al dit blog over de waterschappen!

Wat doen de Provinciale Staten?

Elke provincie heeft verkiezingen voor haar eigen Provinciale Staten: dit zijn de door ons gekozen volksvertegenwoordigers in de provincie. Provinciale Staten houden zich bezig met zaken die groter zijn dan gemeenten, maar kleiner dan de landelijke politiek. Denk aan infrastructuur, natuurgebieden en woningbouw. Zij bepalen onder meer welke maatregelen worden genomen tegen de klimaatcrisis, in hoeverre het streekvervoer toegankelijk is voor mensen met een beperking en waar nieuwe grote bouwprojecten komen. De politici in de provincie hebben dus grote invloed op jouw leefomgeving.

Aan het hoofd van de provincie staan de Gedeputeerde Staten en de Commissaris van de Koning. De Gedeputeerden zijn vergelijkbaar met wethouders; zij zijn de bestuurders die ervoor moeten zorgen dat de plannen die door de Provinciale Staten goedgekeurd zijn, ook (goed) worden uitgevoerd. De Commissaris van de Koning (vergelijkbaar met een burgemeester) wordt benoemd door de Koning. Van de huidige twaalf commissarissen zijn er slechts twee vrouw: Jetta Klijnsma (Drenthe) en Ina Adema (Noord-Brabant).

De Provinciale Staten kiezen ook de leden van de Eerste Kamer. Dat is een landelijk politiek orgaan dat wetsvoorstellen van de Tweede Kamer toetst. Zij beoordelen bijvoorbeeld of de wet ook het gewenste effect zou hebben, en of de wet niet in strijd is met reeds bestaande wetgeving. Je stem op de Provinciale Staten is dus ook van nationaal belang.

Vooruitstrevende vrouwen in de 20e eeuw

In 1919 waren voor voor het eerst verkiezingen voor de Provinciale Staten waarbij er vrouwelijke kandidaten mochten meedoen. Dat jaar kwamen dan ook de eerste vrouwen in de Staten terecht. Ze waren echter vaak op één hand te tellen: mannen waren in de politiek de norm, en voor veel vrouwen was het überhaupt nog relatief nieuw om te mogen studeren en werken. Ondanks dat er dus weinig vrouwelijke Statenleden waren, hebben een aantal van hen toen al belangrijke stappen gezet in de vrouwenemancipatie. We doken daarvoor de archieven van Atria in, waar we de persoonsarchieven van vrouwelijke Statenleden bekeken. Neem Maria Boissevain-Pijnappel (Economische Unie) en Agnes de Vries-Bruins (SDAP), die zich als Statenleden sinds 1919 in hebben gezet voor de afschaffing van het verplichte ontslag van vrouwelijke ambtenaren zodra zij trouwden. Het zou nog tot 1955 duren eer dat eindelijk werd afgeschaft, na een motie van Tweede Kamerlid Corry Tendeloo.

Bernadijn ten Zeldam-Hartelust (PvdA) zette zich rond 1978 in om meer vrouwen op de arbeidsmarkt te krijgen. Zij was tevens lid was van de feministische actiegroep Man Vrouw Maatschappij en medeoprichter van de Rooie Vrouwengroep Arnhem. En Tiny Ringeling-Verhoeff (CHU) schreef al in 1928 als “Amsterdamsche Huisvrouw” in tijdschrift De Wig over het belang van vrouwen in schoolbesturen voor de kwaliteit van het onderwijs. Zij was daarnaast voorzitter van de Amsterdamse afdeling van de Nederlandsche Christen Vrouwenbond (NCVB).