Onderzoek naar barrières vrouwen in de politiek

Vrouwen zijn nog steeds ondervertegenwoordigd in de Nederlandse politiek. Dat is logisch, gegeven dat ze een lang pad vol barrières moet afleggen om er te komen. Vrouwen zien de politiek al van jongs af aan niet als een mogelijk carrière pad, en zijn later in overweldigende minderheid bij politieke partijen actief. Dat blijkt uit onderzoek van alliantie Politica, uitgevoerd door Zahra Runderkamp. Het onderzoek bundelt bestaande kennis uit Nederland en internationaal, en laat zien dat de drempels voor vrouwen om actief te worden al jong beginnen. Runderkamp: “We vragen ons vaak af waarom er zo weinig vrouwen in de politiek zijn. Maar wie focust op vrouwen in de politiek, is eigenlijk al te laat. De veelal onzichtbare barrières beginnen al van jongs af aan”. 

Het onderzoek toont drie categorieën van barrières waar vrouwen en meisjes mee te maken hebben: een sociaal-culturele barrière, politieke barrière en kennis- en informatiebarrière.  Wat houdt dit in? Sociaal-culturele barrières gaan over de rol die gender in onze maatschappij speelt, los van de politiek. Zo leren en zien meisjes van jongs af aan dat de politiek vooral een mannendomein is. Runderkamp: “Een treffend voorbeeld is Amerikaans onderzoek waarin kinderen vanaf zes jaar worden gevraagd om een politiek leider te tekenen. 66 procent van de kinderen tekent een man. En: hoe ouder meisjes worden, hoe groter de kans dat ze een man tekenen”.  

Politieke barrières gaan over de manier waarop de politiek zelf georganiseerd is. Een voorbeeld is de wijze waarop kieslijsten worden opgesteld. Er tellen vaak criteria mee die mannen bevoordelen. Zo wordt vaak voorrang gegeven aan personen die al lang(er) actief zijn in de partij, en die een goed partijnetwerk hebben. Dat zijn vaker mannen; zij zijn vaker lid van partijen en vaak al langer actief. Dat houdt zichzelf in stand. Runderkamp: “Politieke partijen moeten zich afvragen wie ze liever hebben op hun lijst: een partijtijger met veel connecties in de partij, of iemand die misschien wel al jarenlang maatschappelijk betrokken is, maar nog niet via een politieke partij“. 

De kennis- en informatiebarrières betreffen het feit dat vrouwen minder toegang hebben tot informatie en kennis over politiek, en het gebrek aan rolmodellen. Runderkamp: “Hoewel we dankzij sociale media steeds meer inzicht krijgen in de dagelijkse bezigheden van politici is er nog een wereld te winnen. Onder andere als gevolg van het gebrek aan diverse rolmodellen die vrouw zijn, is het lastiger voor groepen vrouwen om zichzelf te verplaatsen in zulke rollen.” 

Uit het onderzoek komen een aantal praktische aanbevelingen voor het maatschappelijk middenveld en de politiek voort. Zoals het bieden van individuele ondersteuning aan vrouwen in de vorm van trainingen en mentoring, het doen van meer onderzoek naar vrouwen in de politiek, lobby voor structurele en substantiële (wets)wijzigingen en het tegengaan van (online) haat tegen vrouwelijke politici. 

Het volledige rapport is hier te vinden.