Blog: Wat doen de Provincie en Waterschap?

De regionale laag van de Nederlandse politiek bestaat uit de Provinciale Staten en het Waterschap; helaas voor velen vrij onbekende politieke organen. Net zoals op alle politieke niveaus zien we ook hier dat vrouwen ondervertegenwoordigd zijn: een krappe 33 procent van de Provinciale Statenleden en slechts 25 procent van de Algemeen Bestuurders in het Waterschap is vrouw. Wat doen deze organen precies? Daarover gaat dit blog! Hierin nemen we ook advies mee van vrouwelijke politici die onlangs aanwezig waren bij onze meest recente online meetup over de provincie en het waterschap.

Heb je na het lezen zelf de ambitie om deel uit te maken van de volgende generatie Statenleden en Waterschapsbestuurders? Onderaan dit artikel kun je je aanmelden voor ons nieuwe Mentornetwerk ‘Kandidaat voor de Regio’!

Wat doen de Provinciale Staten?

Nederland kent twaalf provincies, die elk een eigen politiek orgaan hebben: de Provinciale Staten. De Statenleden zijn de direct gekozen volksvertegenwoordigers van de provincie – vergelijkbaar met de Gemeenteraad. In plaats van wethouders zijn er in de provincies Gedeputeerden, met aan het hoofd de Commissaris van de Koning (vergelijkbaar met de burgemeester). De Provinciale Statenleden worden elke vier jaar gekozen, de eerstvolgende verkiezingen zijn in maart 2023.

Deze politici hebben grote invloed op onze leefomgeving. Zo gaan de provincies over bijvoorbeeld natuurbeheer, erfgoed, ruimtelijke ordening en infrastructuur zoals wegen en het openbaar vervoer. Een andere belangrijke bevoegdheid van de Provinciale Staten is het kiezen van de leden van de Eerste Kamer. De leden van de Provinciale Staten hebben dus directe invloed op de samenstelling van de Eerste Kamer – het orgaan dat op nationaal niveau wetsvoorstellen controleert. Het is voor politieke partijen ook om die reden belangrijk dat zij genoeg zetels halen bij de provinciale verkiezingen.

Op de bijeenkomst deelden Anouk Gielen (Statenlid voor GroenLinks Noord-Holland) en Lyke Veen (Statenlid voor D66 Utrecht) hun ervaring met dit werk. Gielen licht een laatste taak toe die de provincie heeft: “Als Statenlid ben je belangenbehartiger van de de gemeente en middenman voor de landelijke politiek.”

Beide vrouwen combineren van hun werk als Statenlid met een reguliere baan van 32 uur per week. “Het is een drukke werkweek, maar je krijgt er veel voor terug”, aldus Veen. Zij moedigt aspiranten aan om zelf te ondervinden of het werk als Statenlid iets voor hen is: “Ga het gewoon doen, dan kom je er vanzelf achter. Je kunt gewoon langsgaan bij vergaderingen, Statenleden willen vaak graag met je praten over hun werk. Ook kun je partijprogramma’s lezen om te zien of het bij je past.”

Wat doen de Waterschappen

Nederland is een echt waterland: vol met rivieren, kanalen, sloten, beken, meren, grachten en bovendien gelegen aan de Noordzee. Een groot deel van ons land ligt onder zeeniveau, wat het risico op overstroming reëel maakt. Het is dus van groot belang dat al dit water goed beheerd wordt, en dat is precies wat de 21 waterschappen in ons land doen. De waterschappen hebben als kerntaak: zorg voor het water in ons land. Wij betalen belasting aan het Waterschap, waarmee zij bijvoorbeeld water zuiveren, waterkeringen zoals dijken en duinen beheren en het waterpeil beheren.

Het bestuur van een waterschap bestaat uit een dijkgraaf, een algemeen bestuur (dit zijn de gekozen volksvertegenwoordigers) en een dagelijks bestuur (vergelijkbaar met wethouders). Een waterschap heet ook wel hoogheemraadschap. Ondanks de belangrijke taak van het waterschap stemmen er relatief weinig mensen bij de waterschapsverkiezingen; in 2019 stemde slechts de helft van de kiesgerechtigden. Om de opkomst te stimuleren worden deze verkiezingen tegelijkertijd gehouden met de Provinciale Statenverkiezingen.

Politici Manita Koop (Dagelijks Bestuurder in Delfland), Marion Wichard (Dagelijks Bestuurder in Drents Overijsselse Delta) en Anieke Kranenburg (Algemeen Bestuur in Vechtstromen namens Water Natuurlijk) deelden op de bijeenkomst hun ervaringen. Wat direct ter sprake kwam, is hoe technisch de taken van het waterschap klinken. Maar dat zou vrouwen niet tegen moeten houden, vertelt Wichard: “Dat leer je vanzelf. Als waterschapsbestuurder maak je beslissingen met behulp van het advies van anderen.” Bovendien vormt het gebrek aan Diversiteit een kans voor nieuwe waterschapsbestuurders, legt Kranenburg uit: “Waterschappen zijn een eenheidsworst. Met een andere achtergrond kun je dus al snel impact maken.”

Weinig Diversiteit op de kieslijst

Na de vorige verkiezingen in 2019 is het aantal vrouwelijke Provinciale Statenleden gestegen van 31,5 naar 33,2 procent, en het aantal Algemeen Bestuurders in het Waterschap van 20,7 naar 25,1 procent. De ongelijkheid op de kandidatenlijsten was helaas te groot voor echte groei. Bij de vorige verkiezingen was slechts 32 procent van de kandidaten voor de provincie vrouw, tegenover slechts een kwart van de kandidaten bij het waterschap. De vrouwen die wel op de kieslijst staan, staan bovendien vaak op onverkiesbare plekken. Dat het aantal vrouwelijke politici in deze organen is gestegen, is dus vooral te danken aan voorkeurstemmen voor een goede balans. 

Wanneer we verder kijken dan gender is Diversiteit helemaal ver te zoeken; de gemiddelde leeftijd in het waterschap ligt bijvoorbeeld rond de 60 jaar!

Tijd voor verandering!

Diversiteit op het gebied van gender en Diversiteit in het algemeen zijn belangrijk voor een goede besluitvorming en de kwaliteit van onze democratie. Stem op een Vrouw wilt de volgende generatie vrouwen in de Provinciale Staten en Waterschappen een handje helpen met ons nieuwe Mentornetwerk. 

Twijfel jij of je regionaal actief wilt worden, of wil je wel maar weet je niet waar te beginnen? Geef je dan op voor ‘Kandidaat voor de Regio’. In dit traject krijg jij een politica als persoonlijk mentor, volg je trainingen en ga je op excursie naar een provincie en een waterschap. Aanmelden kan tot en met maandag 18 april. Klik hier voor meer informatie en aanmelden.